Podatek od przychodów z budynków – właściciele akademików mogą odetchnąć z ulgą po wyroku NSA

Od momentu wprowadzenia w 2018 r., podatek od przychodów z budynków budził liczne wątpliwości i kontrowersje. Jego zasady regulują ustawy o podatku dochodowym (CIT i PIT), a głównym założeniem jest opodatkowanie właścicieli budynków oddanych w całości lub części do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub podobnej. To właśnie ten ostatni warunek często stanowi przedmiot sporów, co obrazuje poniższy przypadek.

Interpretacja podatkowa uczelni

Z wnioskiem o interpretację indywidualną wystąpiła uczelnia publiczna, będąca podatnikiem CIT i właścicielem m.in. domów studenckich. Nieruchomości te były zarządzane bezpośrednio przez uczelnię, a w trakcie roku akademickiego korzystali z nich studenci, stażyści i doktoranci na podstawie skierowań, które nie stanowiły umów cywilnoprawnych. Niewielka część budynków (poniżej 5%) była przeznaczona na działalność gospodarczą uczelni. Uczelnia miała wątpliwości, czy w tej sytuacji powinna płacić podatek od przychodów z budynków, argumentując, że decyzje o przyznaniu miejsc w akademiku nie są umowami najmu, a opłaty nie mogą być rynkowe ze względu na specyfikę jej działalności.

Stanowisko organu podatkowego

Organ podatkowy nie zgodził się z tą interpretacją. Uznano, że w tym przypadku mamy do czynienia z dwoma odrębnymi czynnościami: decyzją administracyjną o przydziale miejsca oraz (nawet niewyrażoną pisemnie) umową najmu miejsca w akademiku. W konsekwencji, według organu, uczelnia powinna płacić podatek od przychodów z budynków z tytułu odpłatnego udostępniania miejsc w domach studenckich.

Sądy po stronie uczelni

Uczelnia zaskarżyła decyzję organu do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Krakowie, który stanął po jej stronie. Sąd uznał, że przyznawanie miejsc w domach studenckich nie odbywa się na podstawie umów cywilnoprawnych, lecz na mocy jednostronnych decyzji organów uczelni. Przyznawanie miejsc reguluje wewnętrzny regulamin uczelni, a studentom nie są proponowane umowy o charakterze najmu czy dzierżawy.

Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny (NSA), który orzekł, że w sytuacji, gdy miejsca w akademikach są przydzielane na podstawie decyzji, a nie umów, nie ma obowiązku płacenia podatku od przychodów z budynków. Sąd zwrócił uwagę, że uczelnia wyraźnie zaznaczyła, iż nie zawiera żadnych umów cywilnoprawnych ze studentami ani innymi użytkownikami miejsc w akademikach. Dodatkowo podkreślono, że uczelnia, choć właściciel budynków, nie ma pełnej kontroli nad tym, kto w nich mieszka, a jej obowiązkiem jest zapewnienie pomocy mieszkaniowej dla studentów.

W efekcie, na mocy wyroku NSA z dnia 11 czerwca 2024 r. (sygn. akt II FSK 1190/21), uczelnia nie musi płacić podatku od przychodów z budynków.