Aktualności
Kwota wypłacona przez pracodawcę tytułem ugody sądowej nie korzysta ze zwolnienia z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o PIT. W związku z tym, pracodawca jako płatnik musi pobrać PIT od odszkodowania wypłacanego za dyskryminujące ukształtowanie wynagrodzenia pracownika. Zwolnienie z PIT nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a jedynie te, których wysokość lub zasady ustalania są określone w przepisach prawa, z wyjątkiem szczegółowo wymienionych kategorii odszkodowań.
W przypadku, gdy wynagrodzenie pracownika jest ustalone w sposób dyskryminujący, pracownik może wystąpić z powództwem przeciwko pracodawcy na podstawie art. 18(3d) Kodeksu pracy, domagając się wypłaty odszkodowania oraz ustalenia wynagrodzenia w sposób niedyskryminujący. Niektórzy pracodawcy zawierają wówczas ugodę sądową, na mocy której wypłacają odszkodowanie oraz zobowiązują się do zmiany zasad ustalania wynagrodzenia. W takim przypadku pojawia się pytanie, czy pracodawca jako płatnik powinien pobrać zaliczkę na PIT od wypłaconego odszkodowania.
Które odszkodowania są zwolnione z podatku?
Kluczową kwestią w omawianym przypadku jest ustalenie, czy pracodawca, jako płatnik, powinien pobrać zaliczkę na PIT od kwoty odszkodowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej za dyskryminacyjne ukształtowanie wynagrodzenia pracownika.
Odszkodowanie stanowi przychód, ponieważ powiększa majątek otrzymującego je. Nie ma ono charakteru restytucyjnego, ponieważ nie przywraca stanu poprzedniego, a jedynie rekompensuje stratę lub krzywdę. Każde odszkodowanie jest wynikiem zdarzenia, które spowodowało uszczerbek, co stanowi podstawę do ubiegania się o nie.
Ustawodawca przewidział zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych dla niektórych odszkodowań, m.in. w art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o PIT.
Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT zwolnione z podatku dochodowego są odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeśli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, przepisów wykonawczych, układów zbiorowych pracy, porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów. Wyjątki obejmują m.in. odprawy związane ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy, odprawy z tytułu rozwiązywania stosunków pracy z powodów niezwiązanych z pracownikiem oraz odszkodowania związane z zakazem konkurencji czy działalnością gospodarczą.
Zatem zwolnienie z PIT dotyczy jedynie tych odszkodowań, które mają podstawę w określonych przepisach, z wyjątkiem wymienionych kategorii.
Jeśli zasady ustalania odszkodowania nie wynikają z przepisów prawa, a ich podstawą jest wyrok lub ugoda sądowa, odszkodowanie takie może korzystać ze zwolnienia z PIT, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a i b ustawy o PIT.
Kiedy powstaje szkoda?
Ustawa o PIT nie definiuje pojęcia odszkodowania ani zadośćuczynienia. Odwołując się do prawa cywilnego, należy stwierdzić, że świadczenie odszkodowawcze ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek w dobrach chronionych prawem, obejmujący zarówno straty majątkowe, jak i niemajątkowe (krzywda).
Świadczenie odszkodowawcze może wynikać z odpowiedzialności deliktowej (czyn niedozwolony) lub kontraktowej (niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania). W kontekście prawa pracy, naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu uprawnia do odszkodowania, którego wysokość nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
Jeśli zasady ustalania odszkodowania wynikają z ugody sądowej, należy rozważyć, czy zwolnienie z PIT zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT może mieć zastosowanie do odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu.
Zwolnione z PIT są odszkodowania za straty
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, zwolnione z podatku dochodowego są odszkodowania za rzeczywiste straty (damnum emergens), ale nie obejmują one odszkodowań za utracone korzyści (lucrum cessans). Odwołując się do omawianego przypadku, odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie wiąże się z rzeczywistymi stratami majątkowymi, lecz dotyczy utraconych korzyści.
Zatem odszkodowanie za utracone korzyści, które nie zwiększyło majątku pracownika, nie może korzystać ze zwolnienia z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT.
Podsumowanie
Kwota wypłacona przez pracodawcę tytułem ugody sądowej nie korzysta ze zwolnienia z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o PIT. W związku z tym pracodawca jest zobowiązany do pobrania PIT od odszkodowania wypłaconego za dyskryminujące ukształtowanie wynagrodzenia pracownika na podstawie ugody sądowej.
Podobne stanowisko podzielają organy podatkowe (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 lipca 2024 r., 0114-KDIP3-2.4011.478.2024.1.JK2).
Inne aktualności
Jesteś zainteresowany naszą ofertą?
Wypełnij formularz i skontaktuj się z nami!