Wielu pracodawców dąży do ograniczenia działalności firmy w okresie długiego weekendu majowego. Choć jest to możliwe, nie zawsze da się to zrealizować poprzez udzielenie pracownikom urlopów wypoczynkowych.

Ustalenie dnia wolnego 2 maja – kiedy jest to dopuszczalne?

Chodzi o przypadki, w których pracownicy nie świadczą pracy 1 i 3 maja (dni ustawowo wolne), a ich obecność w pracy 2 maja jest uznawana za zbędną z powodów organizacyjnych, technologicznych lub ekonomicznych. Pracodawca może wówczas ustalić 2 maja jako dzień wolny od pracy – ale nie zawsze będzie to możliwe w sposób jednostronny.

Dzień wolny za święto – obowiązek pracodawcy

Zgodnie z art. 130 Kodeksu pracy, każde święto przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Jeśli święto przypada na dzień wolny od pracy (ale nie w niedzielę), pracodawca musi w okresie rozliczeniowym udzielić innego dnia wolnego.

Jeżeli pracownicy wykonują pracę w maksymalnym wymiarze (np. od poniedziałku do piątku), to:

• za święto przypadające w dniu wolnym od pracy, pracodawca musi wyznaczyć inny dzień wolny;

• pracownik nie może odmówić przyjęcia tego dnia – jest to element ustalonego rozkładu czasu pracy.

Przykład: Firma pracuje od poniedziałku do piątku, święto 3 maja przypada w piątek. Pracodawca wyznacza 2 maja (czwartek) jako dzień wolny za święto. Pracownicy muszą się dostosować – to polecenie służbowe.

Jeśli pracownik 2 maja stanie się niezdolny do pracy (np. z powodu choroby), nie ma obowiązku udzielania mu innego dnia wolnego. Taką sytuację traktuje się analogicznie do zachorowania w weekend.

Czy pracodawca może narzucić urlop wypoczynkowy na 2 maja?

Zgodnie z art. 163 § 1 Kodeksu pracy, urlop wypoczynkowy udzielany jest zgodnie z planem urlopów, a jeśli nie jest on sporządzany – terminy ustalane są w porozumieniu między pracodawcą a pracownikiem.

Pracodawca musi podjąć realną próbę uzgodnienia terminu urlopu, a dopiero w razie niepowodzenia może go wyznaczyć jednostronnie. Nadal jednak:

• nie ma podstaw do masowego udzielania urlopów bez uprzednich ustaleń;

• działanie musi uwzględniać wypoczynkowy charakter urlopu oraz zasadę dobrej wiary;

• zgodnie z art. 162 Kodeksu pracy, podział urlopu na części możliwy jest wyłącznie na wniosek pracownika.

W praktyce oznacza to, że przy braku zgody pracowników pracodawca nie może jednostronnie udzielić urlopu wszystkim 2 maja, o ile nie chodzi o urlopy zaległe.

Wyjątek – jednostronne udzielenie urlopu zaległego

W orzecznictwie sądowym ugruntowało się stanowisko, zgodnie z którym pracodawca może jednostronnie wyznaczyć termin zaległego urlopu wypoczynkowego, jeśli nie doszło do porozumienia z pracownikiem.

Przykład: W wyroku z 7 maja 2008 r. (II PK 313/07) Sąd Najwyższy uznał, że na podstawie art. 168 k.p. pracodawca ma obowiązek udzielenia zaległego urlopu w określonym czasie, nawet bez zgody pracownika.

To stanowisko potwierdza również Państwowa Inspekcja Pracy (stanowisko z 12 marca 2020 r., GPP-110-4560-8/09/PE/RP).

Pracodawca powinien jednak najpierw spróbować uzgodnić termin z pracownikiem. Jeśli nie przyniesie to rezultatu, może samodzielnie wyznaczyć termin – kierując się potrzebami organizacyjnymi. Dotyczy to także przypadków, gdy ten sam dzień zostanie wyznaczony dla większej grupy osób.

Podstawa prawna:

• art. 130, 162, 163, 168 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2025 r., poz. 277)

• Wyrok SN z 7 maja 2008 r., II PK 313/07

• Stanowisko PIP z 12 marca 2020 r., GPP-110-4560-8/09/PE/RP