Posiłki dla pracowników zwolnione z ZUS – na co zwracać uwagę

• 1 września 2023 r. weszło w życie rozporządzenie zmieniające zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Najistotniejszą zmianą jest ustalenie nowej wartości finansowanych przez pracodawcę posiłków oraz bonów, talonów, kuponów i kart przedpłaconych, które umożliwiają nabycie wyłącznie posiłków w placówkach gastronomicznych lub handlowych, i które nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Zmiana wartości świadczeń zwolnionych z ZUS

• Zgodnie z nowymi przepisami, od 1 września 2023 r. wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków oraz bonów, talonów, kuponów i kart przedpłaconych, które pracownicy mogą wykorzystać wyłącznie na zakup posiłków, nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne do kwoty 450 zł miesięcznie. Poprzednio kwota ta wynosiła 300 zł miesięcznie, co oznacza wzrost o 150 zł.

Wątpliwości dotyczące świadczeń zwolnionych

• Stosowanie zwolnienia z ZUS nie jest jednak proste. Już na początku obowiązywania nowych przepisów, jeden z przedsiębiorców zwrócił się do ZUS z prośbą o wyjaśnienie możliwości skorzystania ze zwolnienia z obowiązku naliczania składek od kart przedpłaconych, które pracownicy mogą wykorzystać wyłącznie na zakup posiłków lub produktów spożywczych umożliwiających przygotowanie posiłku we własnym zakresie (z wyłączeniem alkoholu, chemii, papierosów itp.). Przedsiębiorca uważał, że karty te mogą być zwolnione z ZUS do wysokości 450 zł miesięcznie.

Stanowisko ZUS

• ZUS wskazał, że przez posiłek należy rozumieć gotowe posiłki lub przetworzone produkty żywnościowe nadające się do bezpośredniego spożycia. Do podstawy wymiaru składek nie wlicza się wartości bonów, talonów, kuponów i kart przedpłaconych, które umożliwiają zakup jedynie gotowych posiłków lub przetworzonych produktów żywnościowych, pod warunkiem, że kwota ta jest wydatkowana wyłącznie na te cele. Dla skorzystania ze zwolnienia do kwoty 450 zł zarówno pracodawca, jak i pracownik powinni posiadać dokumenty potwierdzające wydatki wyłącznie na posiłki lub przetworzone produkty żywnościowe.

Wyrok Sądu Najwyższego i interpretacja ZUS

• ZUS przywołał wyrok Sądu Najwyższego z 24 września 2015 r. (sygn. akt I UK 205/15), który podkreślił, że w przepisach nie zawarto definicji „posiłku”, ale nie oznacza to, że pojęcie „posiłek” można utożsamiać z „produktem spożywczym”. Produkty takie jak kasze, makarony czy drożdże, które wymagają obróbki przed spożyciem, nie mogą być traktowane jako posiłki. ZUS zaznaczył również, że wyłączenie określonych przychodów z podstawy wymiaru składek jest wyjątkiem, dlatego nie można stosować wykładni rozszerzającej. Wartość kart przedpłaconych wydawanych pracownikom, które umożliwiają zakup produktów do samodzielnego przygotowania posiłków, takich jak surowe mięso czy ziemniaki, nie może być wyłączona z podstawy wymiaru składek ZUS.

Podstawa prawna:

• Par. 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 9 sierpnia 2023 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2023 r., poz. 1665)