Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą są zobowiązane do comiesięcznego opłacania składki zdrowotnej, której wysokość zależy od wybranej formy opodatkowania (skala podatkowa, podatek liniowy, ryczałt) oraz osiągniętego dochodu (przychodu). Roczną podstawę wymiaru składki ustala się za rok składkowy, trwający od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego. Od ustalonego dochodu, czyli różnicy między przychodami a kosztami uzyskania przychodu, odlicza się składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Przedsiębiorcy muszą pamiętać, że oprócz miesięcznych wpłat konieczne jest również roczne rozliczenie składki zdrowotnej, którego termin zbliża się nieubłaganie.

Kto musi pamiętać o rozliczeniu?

Każda osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, która w 2023 roku podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu i była opodatkowana podatkiem liniowym, skalą podatkową lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, musi dokonać rocznego rozliczenia składki zdrowotnej.

Termin i dokumenty do złożenia

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2023 rok należy złożyć wraz z dokumentami rozliczeniowymi za kwiecień 2024 roku, czyli do 20 maja 2024 roku. W tym samym terminie trzeba również złożyć rozliczenie za kwiecień i opłacić należną składkę zdrowotną za ten miesiąc oraz ewentualną dopłatę za rok poprzedni.

Rozliczenia dokonuje się w dokumentach ZUS DRA (dla osób prowadzących jednoosobową działalność) lub ZUS RCA (dla osób opłacających składki za siebie oraz za inne osoby, np. pracowników). W dokumentach tych należy wypełnić część „Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne”, znajdującą się:

• w bloku XII w przypadku ZUS DRA,
• w bloku III.F. w przypadku ZUS RCA.

Zwrot lub dopłata

Z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej może wynikać:

• zwrot (nadpłata) – jeśli składka na ubezpieczenie zdrowotne została opłacona w kwocie wyższej niż ustalona, nadpłata zostanie zwrócona (chyba, że płatnik posiada zaległości z tytułu składek, wtedy nadpłata zostanie przeznaczona na ich pokrycie),
• dopłata – jeśli opłacona składka jest niższa niż wynikająca z rocznego rozliczenia, różnicę należy uregulować do 20 maja 2024 roku.

W przypadku nadpłaty, wniosek o jej zwrot (RZS-R) zostanie automatycznie utworzony i udostępniony na profilu płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS następnego dnia po złożeniu rocznego rozliczenia. Wniosek będzie dostępny w sekcji Dokumenty robocze, gdzie należy go uzupełnić o numer rachunku bankowego. Wniosek o zwrot należy wysłać do ZUS przez PUE najpóźniej do 3 czerwca 2024 roku. Zwrot nadpłaty powinien nastąpić do 1 sierpnia 2024 roku. W przypadku braku wniosku o zwrot, ZUS rozliczy nadpłatę na koncie płatnika do końca 2024 roku.

Korekta miesięcznych rozliczeń

Wpłaty składki zdrowotnej są dokonywane miesięcznie, a dokumenty rozliczeniowe za dany miesiąc składane do ZUS mają wpływ na weryfikację poprawności rozliczenia rocznego. Dokumenty korygujące wysokość składek można złożyć najpóźniej do dnia złożenia wniosku o zwrot nadpłaty lub, jeśli taki wniosek nie jest składany, do 1 lipca 2024 roku.

W razie wątpliwości dotyczących rocznego rozliczenia, ZUS oferuje pomoc na infolinii, podczas e-wizyty lub osobiście w placówkach ZUS.

Podstawa prawna:

• Art. 81 ust. 2ka i nast. ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r., poz. 146).